Projekt Anin: Ważne postacie

Wanda Dewitz z synami

Wanda Dewitz (z domu Dickman) ur. 17.04.1891r. w Turkmenistanie. Nauczycielka w Państwowym Kolegium Inżynierii Mechanicznej w Warszawie. Autorka podręczników do języka niemieckiego. Studiowała w Niemczech, następnie na Uniwersytecie Warszawskim gdzie zdobyła tytuł Doktora Filozofii. W 1926 r zdała egzamin uprawniający nauczanie języka niemieckiego. 21.04.1936 została powołana na członka komisji oceny książek szkolnych i pomocy naukowych z zakresu języków obcych. Również w 1936 zamieszkała w Aninie przy ul. Legionów (obecnie ul.Homera) Mimo tego że mogła żyć bezpiecznie (doskonale znała niemiecki i miała Ausweis) wspierała żydów. Pomagała im w wyrabianiu fałszywych dokumentów, a także ukrywała ich w swoim domu. Prowadziła tez tajne nauczanie.

Legitymacja Wandy Dewitz

Po wojnie została pierwszym dyrektorem Samorządowego gimnazjum w Aninie. W 1949 roku wstąpiła do związku Nauczycielstwa Polskiego, a w 1966 dostała tytuł honorowy „Zasłużony nauczyciel PRL”.26.08.1972 roku zmarła. Pośmiernie dostała medal „Sprawiedliwa wśród Narodów Świata” nadany przez instytud Yad Vashem. Fragment z jej laudacji mowi min. o tym jak w czasie wojny dała schornienie dla wielu ludzi ukrywajacych się przed okupantem. Wśród nich byli również Żydzi, którzy dzieki fałszywym papierom żyli po tzw. aryjskiej stronie. Przykładem może być Stefanie Baczyńska.

Sprawiedliwy wśród narodów świata


Podpis Wandy Dewitz

Wanda Dewitz

Stefania Baczyńska (z domu Zieleńczyk) ur. 5.12.1889 lub 3.12.1890. Miała korzenie żydowskie, inteligenckie, ale całokowicie spolonizowane. Podczas studiów polonistycznych we Lwowie poznała swojego męża Stanisława Baczyńskiego. Pobrali się w 1912r. W 1921r. Na przyszedł na swiat jej długo oczekiwany i ukochany syn Krzysztof Kamil Baczyński (wybitny polski poeta). W 1921-1922 pracowała ja ko nauczyciel w Szkole Podstawowej w Białymstoku. W 1922 wróciła do warszawy, a w 1925 r zamieszkała u matki na ulicy Wspólnej 75. Do 1933 roku pracowała jako kierowniczka Szkoły Podstawowej i nauczycielka metodyki nauczania. W 1942 jej Syn- Krzystof orzenił się z Barbarą Drepczyńską. Przez pewien okres mieszkały pod jednym dachem ale nie dogadywały się. Z tego powodu w 1942 Stefania przeniosła się do Anina. Prawdopodobnie przy wyborze nowego miejsca pomagała jej Wanda Dewizytowa.

Stefania Baczyńska z synem, Krzysztofem Kamilem Baczyńskim

Na początku mieszkła między IV Poprzeczną, a Al. Krakowską (obecnie Marysińska) następnie przy Al. Królewskiej 15 (obecnie Kajki) Tu uczyła na tajnych kompletach, a po wojnie w samorządowym Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym gminy Wawer. W Aninie przebywała w latach 1942-1947. Podczas pobytu w Aninie nie zerwała kontaktów z Synem. Zaginięcie Kamila wydawało jej się nieprawdopodobne, długo nie wierzyła w fakty. Informacja ta pogrążyła ja w smutku i cierpieniu. Po zakończeniu wojny, okazało się, że jej syn zginął w Powstaniu Warszawskim.

Baczyńska jest symbolem matczynej miłości. Była kobietą o wielkim sercu. Ostatnie lata życia spędziła w zakładzie opiekuńczym na Mokotowie. Zmarła 15 maja 1953r.